قرآن كريم: «احْسِنُوا انَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنينَ». ( بقره/ 195)
نيكى كنيد كه خدا نيكوكاران را دوست دارد.
با خلق خداىْ كن نكويى خواهى كه خداى بر تو بخشد
«سعدى»
بد و نيك را بذل كن سيم و زر كه اين كسب خير است و آن دفع شر
«سعدى»
بد و نيك مانَد زِ ما يادگار تو تخم بدى تا توانى مكار
«سعدى»
* امام على عليه السلام:
احْسِنُوا صُحْبَةَ النِّعَمِ قَبْلَ فِراقِها، فَانَّها تَزُولُ وَ تَشْهَدُ عَلى صاحِبِها بِما عَمِلَ فيها (عللالشرايع، ص 464)
براى نعمتها، پيش از آن كه از شما جدا شوند، همدمى نيكو باشيد؛ زيرا نعمتها مىروند و به نحوه رفتارى كه همدمش با آن كرده است گواهى مىدهند.
درياب كُنون كه نعمتت هست بهدست كين نعمت و ملك مىرود دست بهدست
«سعدى»
امام على عليه السلام:
ايَّاكُمْ وَ الْكَسَلَ (بحارالانوار، ج 73، ص 159)
از تنبلى بپرهيزيد.
الهى آقا آب بخواهد!
* مثلى است در مذمّت و استهزاء آدمهاى كاهل و تنبل. درباره ريشه اين مثل آوردهاند كه غلامى
__________________________________________________
سخت تنبل بود و هر وقت تشنه مىشد دعا مىكرد: «الهى آقا آب بخواهد!» تا شايد بدين طريق مجبور شود از جا بجنبد و خود نيز جرعهاى آب بنوشد!
بخور و بخوابْ كار من است، خدا نگهدار من است.
برو شير درّنده باش اى دَغَل مينداز خود را چو روباه شل
«سعدى»
بگير اى جوان، دست درويش پير نه خود را بيفكن كه دستم بگير
به تنبل گفتند: «برو به سايه» گفت: «سايه خودش مىآيه»!
به تنبل گفتند: «مگسهايت را بزن» گفت: «به زحمتش نمىارزد»!
تن آسانى و كاهلى دور كن بكوش و ز رنج تنت سور كن
كه اندر جهان سودِ بىرنج نيست كسى را كه كاهل بوَد گنج نيست
«فردوسى»
مـا را به طنـاب عشق بر دار كنيد
بـا بـاده عشق مسـت ديــدار كنيد
در مسلخ عشق جـاودان خـواهـد شد1
آن را كــه شهــيـد روي دلـــدار كنـيـد2
1: ولا تحسبن الذين قتلو في سبيل الله امواتا بل احياء عند ربهم يرزقون(قران كريم)
2 : شهيد نظر مي كند به وجه الله
امام علي (ع):
چون عقل و خرد به مرتبه ي كمال رسد گفتار كم گردد.
.
كم گوي و گزيده گوي چون در // تا زاندك تو جهان شود پر
.
كم گوي و بجز مصلحت خويش مگوي/چيزي كه نپرسند تو از پيش مگوي
دادند دو گوش و يك زبانت زآغاز/يعني كه دو بشنو و يكي بيش مگوي!
امام على عليه السلام:
خَيْرُ الْهِمَمِ اعْلاها (غررالحكم، حديث 4977)
بهترين همّتها، والاترين آنهاست.
امام باقر عليه السلام:
لاشَرَفَ كَبُعْدِ الْهِمَّةِ ( بحارالانوار، ج 78، ص 165)
هيچ شرافتى مانند بلندهمّتى نيست.
همّت بلند دار كه مردان روزگار از همّت بلند به جايى رسيدهاند
«ابن يمين»
همّتِ عالى زِ فلك بگذرد مرد به همّت ز مَلَك بگذرد
«جواجو»
امام على عليه السلام:
قَدْرُ الرَّجُلِ عَلى قَدْرِ هِمَّتِهِ (نهج البلاغه حكمت 74)
ارزش انسان به اندازه همّت اوست.
اگر گويى كه بتوانم، قدم دَر نِهْ كه بتوانى وگر گويى كه نتوانم، برو بنشين كه نتوانى
«جامع التمثيل»