رسول خدا صلى الله عليه و آله:
انَّ الشَّديدَ لَيْسَ مَنْ غَلَبَ النَّاسَ وَ لكِنَّ الشَّديدَ مَنْ غَلَبَ عَلى نَفْسِهِ (تنبيه الخاطر، ج 2، ص 10)
پهلوان كسى نيست كه بر مردم چيره شود، بلكه پهلوان كسى است كه بر نفس خويش پيروز گردد.
رسولخدا صلى الله عليه و آله:
اشْجَعُ النَّاسِ مَنْ غَلَبَ هَواهُ (معانى الاخبار ص 195)
شجاعترين مردم كسى است كه بر هوس خود چيره آيد.
آن كه با خود بر آيد، دشمن با او برنيايد.
تا كه از خود نگذرى، از ديگران نتوان گذشت.
چو من، پادشاه تن خويش گشتم اگر چند لشگر ندارم، اميرم
«ناصر خسرو»
قرآن كريم: «وَ امَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى فَانَّ الْجَنَّةَ هِىَ الْمَأْوى».( نازعات/ 40 و 41)
آن كس كه از مقام پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوى باز دارد، بىگمان بهشت جايگاه اوست.
2. رسولخدا صلى الله عليه و آله:
الْمُجاهِدُ مَنْ جاهَدَ نَفْسَهُ فِى اللَّهِ (كنزالعمّال، حديث 11261)
مجاهد كسى است كه به خاطر خدا با نفس خود مبارزه كند.
3. رسولخدا صلى الله عليه و آله خطاب به گروهى كه از جهاد بازگشته بودند، فرمود:
قَدِمْتُمْ خَيْرَ مَقْدَمٍ، وَ قَدِمْتُمْ مِنَ الْجِهادِ الْاصْغَرِ الَى الْجِهادِ الْاكْبَرِ، مُجاهَدَةَ الْعَبْدِ هَواهُ (همان، حديث 11260)
خوش آمديد، از جهاد كوچك به ميدان جهاد بزرگتر قدم گذاشتهايد؛ جهاد بنده با هواى نفس خويش.
__________________________________________________
بكش، مگذار كاين سگ پير گردد كه چون شد پير، غافلگير گردد
خلاف نفس و عادت كن كه رستى.
«شبسترى»
دعوى ايمان كنى و نفس را فرمان برى با على بيعت كنى و زهر پاشى بر حسن
«سنائى»
شاخ امل بزن، كه چراغى است زود مير بيخ هوس بكن، كه درختى است كمبقا
«خاقانى»
رسولخدا صلى الله عليه و آله:
اعْدى عَدُوِّكَ نَفْسُكَ الَّتى بَيْنَ جَنْبَيْكَ (تنبيه الخاطر، ج 1، ص 259)
دشمنترين دشمن تو، نفسى است كه در ميان دو پهلوى توست.
چو تو در دست نفس خود زبونى منال از دست شيطان برونى
از اوّل، نفس خود را كن مسلمان پس آنگه لعن كن بر كفرِ شيطان
چو ميدانى به معنى لعن، دورى است به دل زو دور شو، لعن زبان چيست
تو نفس خويش را لعنت كن اى دوست كه دشمنتر كست از دشمنان اوست
«پورياى ولى»
دشمن تو نفس توست، خوار كن او را تا نشود چيره و قوى به تو دشمن
«حاج سيد نصراللَّه تقوى»